JavaScript'te Karar Yapıları | if-else, ternary Operatör | Temelden Anlatım

Giriş

Gerçek hayatta sürekli kararlar veririz: "Hava yağmurlu mu? O zaman şemsiye almalıyım", "Saat 12'yi geçti mi? O zaman öğle yemeği yeme zamanı", "Bu ürün indirimde mi? O zaman satın alabilirim". Programlamada da benzer şekilde, kodumuzun belirli koşullara göre farklı davranmasını sağlamamız gerekir.

Koşullu ifadeler, programımızın akışını kontrol etmemizi sağlayan yapılardır. Bu ifadeler, belirli koşulların doğru veya yanlış olmasına bağlı olarak farklı kod bloklarının çalıştırılmasını sağlar. JavaScript'te koşullu ifadeler, programlarımızı daha dinamik ve etkileşimli hale getirmemize olanak tanır.

Bu derste, JavaScript'teki koşullu ifadeleri öğreneceğiz. Özellikle if, else if, else ifadelerini ve switch deyimini inceleyeceğiz. Ayrıca, koşullu (ternary) operatörün nasıl kullanılacağını da göreceğiz.

if İfadesi

if ifadesi, JavaScript'te en temel koşullu ifadedir. Belirli bir koşul doğru (true) olduğunda bir kod bloğunun çalıştırılmasını sağlar.

Temel sözdizimi şu şekildedir:

if (koşul) {
    // Koşul doğruysa (true) bu kod bloğu çalıştırılır
}

Burada koşul, bir boolean değer (true veya false) döndüren herhangi bir ifade olabilir. Eğer koşul true olarak değerlendirilirse, süslü parantezler içindeki kod bloğu çalıştırılır. Eğer koşul false olarak değerlendirilirse, kod bloğu atlanır ve program bir sonraki satırdan devam eder.

let yas = 18;

if (yas >= 18) {
    console.log("Oy kullanabilirsiniz!");
}

// Çıktı: "Oy kullanabilirsiniz!"

let sicaklik = 5;

if (sicaklik < 10) {
    console.log("Hava soğuk, kalın giyinmelisiniz.");
}

// Çıktı: "Hava soğuk, kalın giyinmelisiniz."

if...else İfadesi

if...else ifadesi, bir koşul doğruysa bir kod bloğunu, yanlışsa başka bir kod bloğunu çalıştırmamızı sağlar.

Temel sözdizimi şu şekildedir:

if (koşul) {
    // Koşul doğruysa (true) bu kod bloğu çalıştırılır
} else {
    // Koşul yanlışsa (false) bu kod bloğu çalıştırılır
}

let yas = 16;

if (yas >= 18) {
    console.log("Oy kullanabilirsiniz!");
} else {
    console.log("Henüz oy kullanamazsınız.");
}

// Çıktı: "Henüz oy kullanamazsınız."

let saat = 14;

if (saat < 12) {
    console.log("Günaydın!");
} else {
    console.log("İyi günler!");
}

// Çıktı: "İyi günler!"

if...else if...else İfadesi

Bazen ikiden fazla alternatif yol olabilir. Bu durumda, if...else if...else ifadesini kullanabiliriz. Bu yapı, birden fazla koşulu sırayla kontrol etmemizi ve ilk doğru koşula göre bir kod bloğunu çalıştırmamızı sağlar.

Temel sözdizimi şu şekildedir:

if (koşul1) {
    // Koşul1 doğruysa bu kod bloğu çalıştırılır
} else if (koşul2) {
    // Koşul1 yanlış ve Koşul2 doğruysa bu kod bloğu çalıştırılır
} else if (koşul3) {
    // Koşul1 ve Koşul2 yanlış, Koşul3 doğruysa bu kod bloğu çalıştırılır
} else {
    // Hiçbir koşul doğru değilse bu kod bloğu çalıştırılır
}

let saat = 10;

if (saat < 12) {
    console.log("Günaydın!");
} else if (saat < 18) {
    console.log("İyi günler!");
} else {
    console.log("İyi akşamlar!");
}

// Çıktı: "Günaydın!"

let puan = 75;

if (puan >= 90) {
    console.log("A");
} else if (puan >= 80) {
    console.log("B");
} else if (puan >= 70) {
    console.log("C");
} else if (puan >= 60) {
    console.log("D");
} else {
    console.log("F");
}

// Çıktı: "C"

İç İçe if İfadeleri

Bir if ifadesi içinde başka bir if ifadesi kullanabilirsiniz. Buna "iç içe if ifadeleri" denir. Bu, daha karmaşık koşullu mantık oluşturmanıza olanak tanır.

let yas = 25;
let ehliyetVar = true;

if (yas >= 18) {
    console.log("Yaş şartını karşılıyorsunuz.");
    
    if (ehliyetVar) {
        console.log("Araba kiralayabilirsiniz.");
    } else {
        console.log("Ehliyetiniz olmadığı için araba kiralayamazsınız.");
    }
} else {
    console.log("18 yaşından küçük olduğunuz için araba kiralayamazsınız.");
}

// Çıktı:
// "Yaş şartını karşılıyorsunuz."
// "Araba kiralayabilirsiniz."

switch İfadesi

switch ifadesi, bir değişkenin değerine göre farklı kod bloklarını çalıştırmak için kullanılır. Bu, özellikle bir değişkenin birçok olası değeri olduğunda ve her değer için farklı bir işlem yapmanız gerektiğinde kullanışlıdır.

Temel sözdizimi şu şekildedir:

switch (ifade) {
    case değer1:
        // ifade değer1'e eşitse bu kod bloğu çalıştırılır
        break;
    case değer2:
        // ifade değer2'ye eşitse bu kod bloğu çalıştırılır
        break;
    case değer3:
        // ifade değer3'e eşitse bu kod bloğu çalıştırılır
        break;
    default:
        // ifade hiçbir değere eşit değilse bu kod bloğu çalıştırılır
}

Burada ifade, değerlendirilecek değişken veya ifadedir. Her case, ifade'nin olası bir değerini temsil eder. Eğer ifade bir case değerine eşitse, ilgili kod bloğu çalıştırılır. break ifadesi, kod bloğunun sonunda switch ifadesinden çıkılmasını sağlar. default ise, ifade hiçbir case değerine eşit değilse çalıştırılacak kod bloğunu belirtir.

let gun = 3;
let gunAdi;

switch (gun) {
    case 1:
        gunAdi = "Pazartesi";
        break;
    case 2:
        gunAdi = "Salı";
        break;
    case 3:
        gunAdi = "Çarşamba";
        break;
    case 4:
        gunAdi = "Perşembe";
        break;
    case 5:
        gunAdi = "Cuma";
        break;
    case 6:
        gunAdi = "Cumartesi";
        break;
    case 7:
        gunAdi = "Pazar";
        break;
    default:
        gunAdi = "Geçersiz gün";
}

console.log("Bugün " + gunAdi);
// Çıktı: "Bugün Çarşamba"

Birden Fazla Case için Aynı Kod Bloğu

Bazen farklı case'ler için aynı kod bloğunu çalıştırmak isteyebilirsiniz. Bu durumda, break ifadesini kullanmadan case'leri art arda yazabilirsiniz:

let gun = 6;
let gunTuru;

switch (gun) {
    case 1:
    case 2:
    case 3:
    case 4:
    case 5:
        gunTuru = "Hafta içi";
        break;
    case 6:
    case 7:
        gunTuru = "Hafta sonu";
        break;
    default:
        gunTuru = "Geçersiz gün";
}

console.log(gunTuru);
// Çıktı: "Hafta sonu"

Koşullu (Ternary) Operatör

Koşullu operatör (ternary operator), if...else ifadesinin kısa bir versiyonudur. Özellikle basit koşullu atamalar için kullanışlıdır.

Temel sözdizimi şu şekildedir:

koşul ? ifade1 : ifade2

Burada koşul, değerlendirilecek boolean ifadedir. Eğer koşul true olarak değerlendirilirse, ifade1 döndürülür. Eğer koşul false olarak değerlendirilirse, ifade2 döndürülür.

let yas = 20;
let durum = (yas >= 18) ? "Yetişkin" : "Çocuk";
console.log(durum);
// Çıktı: "Yetişkin"

let puan = 75;
let sonuc = (puan >= 50) ? "Geçti" : "Kaldı";
console.log(sonuc);
// Çıktı: "Geçti"

İç İçe Koşullu Operatörler

Koşullu operatörleri iç içe kullanabilirsiniz, ancak bu kodunuzu okumayı zorlaştırabilir:

let puan = 85;
let not = (puan >= 90) ? "A" : (puan >= 80) ? "B" : (puan >= 70) ? "C" : (puan >= 60) ? "D" : "F";
console.log(not);
// Çıktı: "B"

Truthy ve Falsy Değerler

JavaScript'te, koşullu ifadelerde kullanılan değerler otomatik olarak boolean değerlere dönüştürülür. Bazı değerler false olarak değerlendirilirken (falsy), diğerleri true olarak değerlendirilir (truthy).

Falsy Değerler

JavaScript'te aşağıdaki değerler "falsy" olarak kabul edilir (yani, bir koşulda kullanıldığında false olarak değerlendirilir):

• false
• 0 (sıfır)
• "" veya '' veya `` (boş string)
• null
• undefined
• NaN (Not a Number)

Truthy Değerler

Yukarıdaki falsy değerler dışındaki tüm değerler "truthy" olarak kabul edilir (yani, bir koşulda kullanıldığında true olarak değerlendirilir). Örneğin:

• true
• Sıfır olmayan herhangi bir sayı (hem pozitif hem negatif)
• Boş olmayan herhangi bir string
• Tüm nesneler ve diziler (boş olsalar bile)

// Falsy değerler
if (false) {
    console.log("Bu satır çalışmaz");
}

if (0) {
    console.log("Bu satır çalışmaz");
}

if ("") {
    console.log("Bu satır çalışmaz");
}

if (null) {
    console.log("Bu satır çalışmaz");
}

if (undefined) {
    console.log("Bu satır çalışmaz");
}

if (NaN) {
    console.log("Bu satır çalışmaz");
}

// Truthy değerler
if (true) {
    console.log("Bu satır çalışır");
}

if (42) {
    console.log("Bu satır çalışır");
}

if ("merhaba") {
    console.log("Bu satır çalışır");
}

if ({}) {
    console.log("Bu satır çalışır");
}

if ([]) {
    console.log("Bu satır çalışır");
}

// Çıktı:
// "Bu satır çalışır"
// "Bu satır çalışır"
// "Bu satır çalışır"
// "Bu satır çalışır"
// "Bu satır çalışır"

Bu derste JavaScript'teki koşullu ifadeleri öğrendik:

• if İfadesi: Belirli bir koşul doğruysa bir kod bloğunu çalıştırır.
• if...else İfadesi: Bir koşul doğruysa bir kod bloğunu, yanlışsa başka bir kod bloğunu çalıştırır.
• if...else if...else İfadesi: Birden fazla koşulu sırayla kontrol eder ve ilk doğru koşula göre bir kod bloğunu çalıştırır.
• İç İçe if İfadeleri: Bir if ifadesi içinde başka bir if ifadesi kullanılabilir.
• switch İfadesi: Bir değişkenin değerine göre farklı kod bloklarını çalıştırır.
• Koşullu (Ternary) Operatör: if...else ifadesinin kısa bir versiyonudur.
• Truthy ve Falsy Değerler: JavaScript'te, koşullu ifadelerde kullanılan değerler otomatik olarak boolean değerlere dönüştürülür.

Koşullu ifadeler, programlarımızın akışını kontrol etmemizi ve farklı durumlara göre farklı davranışlar sergilememizi sağlar. Bu, dinamik ve etkileşimli web uygulamaları geliştirmek için temel bir yapı taşıdır.

Bir sonraki derste, programlarımızda tekrarlayan işlemleri gerçekleştirmemizi sağlayan döngüleri öğreneceğiz.